مؤسسه تحقیقاتی Counterpoint Research روز سه‌شنبه ۵ جولای ۲۰۲۲ (۱۴ تیر ۱۴۰۱) گزارشی را از وضعیت بازار چیپ‌ست‌ها در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۲ منتشر کرد. طبق این گزارش، عرضه چیپ‌ست در این فصل نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵ درصد کاهش داشته که این افت به نوسانات فصلی، تقاضای ضعیف در چین به علت محدودیت‌های کرونایی و همچنین عرضه بیش از حد چیپ‌ست از سوی برخی فروشندگان در سه‌ماهه پایانی سال ۲۰۲۱ نسبت داده شده است. البته این افت با رشد سالانه ۲۳ درصدیِ درآمدزایی این محصولات، تا حد زیادی جبران شده و علت آن را باید در استفاده بیشتر از چیپ‌ست‌ها برای ساخت گوشی‌های ۵G گران‌قیمت‌تر جست‌وجو کرد.
مثل همیشه TSMC، بزرگ‌ترین سازنده محصولات نیمه‌رسانا در دنیا، با کسب ۶۸.۹ درصد از سهم بازار، رتبه نخست جهانی را در زمینه میزان عرضه در اختیار داشته و پس از آن سامسونگ با سهم ۳۰ درصدی در جایگاه دوم قرار می‌گیرد. به این ترتیب، در بازار چیپ‌ست‌های موبایل با یک انحصار دوگانه تایوانی-کره‌ای روبرو هستیم، زیرا مجموع سهم سایر سازندگان در این بازار تنها ۰.۱ درصد گزارش شده است.
سهم عرضه جهانی چیپ‌ست گوشی‌های هوشمند براساس شرکت‌های سازنده در سه‌ماهه اول ۲۰۲۲
به گفته پارو شارما (Parv Sharma)، تحلیلگر ارشد Counterpoint، ساخت محصولات نیمه‌رسانا به شدت به هزینه سرمایه‌ای یا CAPEX بالا نیاز داشته و در عین حال، کسب‌وکاری‌ست که مستلزم دسترسی به تکنولوژی بسیار پیشرفته است. همین دو عامل موجب به وجود آمدن یک انحصار دوگانه در تولید چیپ‌ست‌های پیشرفته برای گوشی‌های هوشمند شده است. وی افزود: «TSMC و سامسونگ کل بازار چیپ‌ست اسمارت‌فون را در اختیار داشته و سهم TSMC (از لحاظ مقیاس تولید و سهم بازار) دو برابر سامسونگ است.»
متعاقبا، حجم سرمایه‌گذاری TSMC در این زمینه نیز به مراتب بالاتر از سایر رقباست. برای نمونه، بد نیست بدانید طبق برنامه، TSMC بین سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳، حجمی بالغ بر ۱۰۰ میلیارد دلار را برای تأسیسات تولید تراشه‌های ۳، ۴ و ۵ نانومتری، تجهیزات ساخت ویفر (WFE) و بسته‌بندی سه‌بعدی هزینه کرده و قصد دارد به منظور تأمین تقاضای فزاینده، تولید تراشه با لیتوگرافی‌های ۴، ۵ و ۲۸ نانومتری را افزایش دهد. همین موارد، سهم کلانی از تولید تراشه با لیتوگرافی پیشرفته را برای TSMC تضمین می‌کند.
در عین حال، نباید فراموش کنیم که تولید تراشه‌های اسمارت‌فون از سوی TSMC در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۲ در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۹ درصد افت داشته است. علت اصلی این پدیده آن است که کوالکام برای تولید مودم X60، به جای TSMC به سراغ سامسونگ رفت. البته کاهش سالانه عرضه چیپ‌ست از سوی مدیاتک نیز در این افت بی‌تأثیر نبوده است. لازم به ذکر است، به گفته کارشناسان Counterpoint، اینکه کوالکام برای تولید چیپ‌ست‌های خود به دو منبع (TSMC و سامسونگ) روی آورده، در نهایت حجم تولید TSMC در سال ۲۰۲۲ را بالا می‌برد. همچنین افزایش تولید تراشه‌های پیشرفته ۴ نانومتری از سوی کوالکام، اپل و مدیاتک، می‌تواند سهم TSMC از ساخت چیپ‌ست‌های موبایل در سال ۲۰۲۲ را افزایش دهد.
طبق گزارش اخیر، در حال حاضر ۶۵ درصد از تولید تراشه‌های اسمارت‌فون با لیتوگرافی‌های پیشرفته (۴، ۵، ۶، و ۷ نانومتری) در دست TSMC است. TSMC تولید انبوه تراشه با لیتوگرافی ۴ نانومتری را با ساخت چیپ‌ست Dimensity 9000 مدیاتک (در سه‌ماهه نخست ۲۰۲۲) آغاز کرد. لازم به ذکر است، استراتژی سفارش دوگانه کوالکام برای ساخت تراشه ۴ نانومتری Snapdragon 8+ Gen 1 انتظار افزایش عرضه چیپ‌ست‌های ۴ نانومتری TSMC را در ماه‌های پیش رو ایجاد می‌کند.
جین پارک (Jene Park)، تحلیلگر ارشد Counterpoint، در توصیف عملکرد سامسونگ در سه‌ماهه اخیر، ضمن اشاره به سهم ۳۰ درصدی سامسونگ از بازار جهانی تراشه‌های اسمارت‌فون، این دستاورد را به سفارش‌های شرکت کوالکام و همچنین بخش داخلی تولید چیپ‌ست در سامسونگ یعنی Exynos نسبت داد. علی‌رغم نرخ بازدهی پایین‌ترِ سامسونگ در لیتوگرافی ۴ نانومتری، این شرکت کره‌ای ۶۰ درصد از سهم عرضه چیپ‌ست‌های ۴ و ۵ نانومتری در سه‌ماهه اخیر را از آن خود کرد و ۴۰ درصد بقیه را برای TSMC باقی گذاشت.
سهم سامسونگ و TSMC از عرضه چیپ‌ست گوشی‌های هوشمند با لیتوگرافی‌های پیشرفته
تراشه‌های ۴ نانومتری سامسونگ عمدتا به چیپ‌ست Snapdragon 8 Gen 1 مربوط می‌شود؛ چیپ‌ست پرچمداری که فقط در یک فصل، بیش از ۷۵ درصد از گوشی‌های سری Galaxy S22 با استفاده از آن به تولید رسیدند. ناگفته نماند، سامسونگ برای گوشی‌های Galaxy A53 و A33 – که حجم تولید بالاتری را در اختیار دارند – از تراشه به‌روزرسانی‌شده و نسل پنجمی Exynos 1280 (با لیتوگرافی ۵ نانومتری) بهره گرفت. ناگفته نماند، فضای بی‌ثبات اقتصاد کلان جهانی، اصلاح موجودی و اتخاذ استراتژی دو منبعی از سوی کوالکام (با سفارش به هر دو کمپانی سامسونگ و TSMC)، می‌تواند سهم سامسونگ از بازار جهانی را تا حدی به مخاطره بیندازد.
مثل همیشه TSMC، بزرگ‌ترین سازنده محصولات نیمه‌رسانا در دنیا، با کسب ۶۸.۹ درصد از سهم بازار، رتبه نخست جهانی را در زمینه میزان عرضه در اختیار داشته و پس از آن سامسونگ با سهم ۳۰ درصدی در جایگاه دوم قرار می‌گیرد. به این ترتیب، در بازار چیپ‌ست‌های موبایل با یک انحصار دوگانه تایوانی-کره‌ای روبرو هستیم، زیرا مجموع سهم سایر سازندگان در این بازار تنها ۰.۱ درصد گزارش شده است.
طبق گزارش اخیر، در حال حاضر ۶۵ درصد از تولید تراشه‌های اسمارت‌فون با لیتوگرافی‌های پیشرفته (۴، ۵، ۶، و ۷ نانومتری) در دست TSMC است. TSMC تولید انبوه تراشه با لیتوگرافی ۴ نانومتری را با ساخت چیپ‌ست Dimensity 9000 مدیاتک (در سه‌ماهه نخست ۲۰۲۲) آغاز کرد. لازم به ذکر است، استراتژی سفارش دوگانه کوالکام برای ساخت تراشه ۴ نانومتری Snapdragon 8+ Gen 1 انتظار افزایش عرضه چیپ‌ست‌های ۴ نانومتری TSMC را در ماه‌های پیش رو ایجاد می‌کند.
جین پارک (Jene Park)، تحلیلگر ارشد Counterpoint، در توصیف عملکرد سامسونگ در سه‌ماهه اخیر، ضمن اشاره به سهم ۳۰ درصدی سامسونگ از بازار جهانی تراشه‌های اسمارت‌فون، این دستاورد را به سفارش‌های شرکت کوالکام و همچنین بخش داخلی تولید چیپ‌ست در سامسونگ یعنی Exynos نسبت داد. علی‌رغم نرخ بازدهی پایین‌ترِ سامسونگ در لیتوگرافی ۴ نانومتری، این شرکت کره‌ای ۶۰ درصد از سهم عرضه چیپ‌ست‌های ۴ و ۵ نانومتری در سه‌ماهه اخیر را از آن خود کرد و ۴۰ درصد بقیه را برای TSMC باقی گذاشت.
